| English,German online course,english/Turkish camps |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
EL PRONOMBRE
ZAMİR
Varlıkları ve kavramları adlandırmadan onların yerlerini tutan kelimelere İspanyolca'da "el pronombre"(zamir) denir.
Örnek:Maria es mi amiga,"ella es muy guapa."
(Maria,benim arkadaşımdır,"o,çok güzeldir.")
Bu cümledeki "ella"(o) kelimesi Maria'nın,yani bir kişinin veya bir varlığın yerini tutan bir "zamir"dir.Ancak,zamirler,her zaman varlıkların veya adların yerlerini almaz,bazen bir fiil yerine de kullanılabilir.
Örnek:Quiere regresar;yo "lo" se.
(Geri dönmek istiyor;"bunu" yani -geri dönmek istediğini- biliyorum.)
Bu cümledeki "lo"(bunu) kelimesi,"regresar" master-fiilinin yerine kullanılmış bir zamirdir.
CLASES DE PRONOMBRES
ZAMİR ÇEŞİTLERİ
İspanyolca'da zamirler şu dört ana gruba ayrılır:
1)Pronombres personales(kişi zamirleri)
2)Pronombres posesives(iyelik zamirleri)
3)Pronombres correlativos(mütekabiliyet zamirleri)
4)Pronombres indefinidos(belgisiz zamirler)
Pronombres personales(kişi zamirleri)
Cümlede kişi adlarının yerine kulalnılan kişi zamirleri şunlardır:
SINGULAR PLURAL
BİRİNCİ KİŞİ yo (ben) nosotros,nosotras(biz)
İKİNCİ KİŞİ tu(sen) vosotros,vosotras(siz)
ÜÇÜNCÜ KİŞİ el,ella,ello(o) ellos,ellas(onlar)
Kişi zamirleri,konuşma ile herhangi bir yönden ilişkileri olan kişilerin yerlerini tutan kelimelerdir.
Konuşan,hitap edilen ve bahsedilen kişiler birden fazla da olabileceği cihetle,kişi zamirlerinin çoğul şekilleri bu kişlilerin yerlerini tutar.
Kişi zamirlerinden birinci ve ikinci kişiler(yo,tu) cinssizdir.Üçüncü tekil kişi için "masculino,"femenino" ve "neutro" olmak üzere üç şekil vardır:el,ella,ello". "ello" kişi zamiri hiçbir kişi veya eşyaya atıfta bulunmadan genel anlamda kulalnılır.(Örnek:No pienses en ello.=Bunu düşünme.)
Kişi zamirlerinin çoğul şekilleri ise "maswculino" ve "femenino" olmak üzere iki çeşittir.
İspanyolca kişi zamirleri,latince asıllarına sadık tek kelime grubudur.Bu bakımdan,yerlerini tuttukları adların cümlede özne veya tümleç olarak kullanılmalarına göre değişik şekiller alırlar.
KİŞİ ZAMİRLERİNİN BÜTÜN ŞEKİLLERİ
|
SINGULAR
|
PLURAL
|
|
Primera persona
(birinci kişi)
|
tonica
|
Yo(ben)
|
nosotros,nosotras(biz,vb.)
|
|
|
|
Mi(bana,beni,bende vb.)
|
-
|
|
|
Conmigo(benimle)
|
-
|
|
atona
|
Me(beni,bana)
|
nos(bize,bizi)
|
|
Segunda Persona
(İkinci kişi)
|
tonica
|
Tu(sen),usted(siz)
|
ustedes(sizler)
|
|
|
|
Ti(sana,seni,sende vb)
|
vosotros,vosotras(siz v.b.)
|
|
|
|
Contigo(seninle)
|
-
|
|
|
atona
|
Te(sana,seni)
|
os(size,sizi)
|
|
Tercera persona
(Üçüncü kişi)
|
tonica
|
El,ella,ello(o)
|
ellos,ellas(onlar)
|
|
|
|
Si(ona,onu,onda v.b.)
|
si(onlara v.b.)
|
|
|
|
Consigo(0nunla)
|
consigo(onlarla)
|
|
|
atona
|
Le,lo(ona)
|
les(onlara)
|
|
|
|
Le,la,lo(onu)
|
los,las(onları)
|
|
|
|
Se(onu,ona)
|
se(onları,onlara)
|
USOS DEL PRONOMBRE PERSONAL
(Kişi Zamirlerinin Kullanılışı)
ispanyolca'da fiil çekimleri zaten öznenin kaçıncı kişi olduğunu belirttiği cihetle(Türkçe'deki gibi),özne olan kişi zamirleri(yalın hal-nominativo-) genellikle kullanılmaz.yani "yo vengo"(ben,geliyorum)yerine sadece "vengo"(geliyorum),veya "ellos vinieron"(onlar geldiler) yerine sadece vinieron(geldiler) demek mümkün ve yeterlidir.
Kişi zamirlerinin edatlarla(preposiciones) birlikte kullanılan "tonica" şekilleri(mi,ti,usted,el,ella,nosotros,vosotros,ustedes,ellos,ellas;ayrıca conmigo,contigo,consigo) daima fiilden sonra;"atona" şekilleri(me,te,lo,la,le,se,nos,os,los,las,les)ise yerine göre fiilden önce veya sonra kullanılabilir.Şöyle ki,fiilerin emir(imperativo),ulaç(gerundio) ve master(infinitivo) şekilleri dışında,bütün çekimlerinde "atona"kişi zamirleri fiilden önce kullanılır.
Örnek:Compro el libro "para mi."(tonica)
(Kitabı,benim için satın aldı.)
Jose habla "commigo"(tonica)
(Jose,benimle konuşuyor.)
Maria viene "con nosotros."(tonica)
(Maria,bizimle beraber geliyor.)
Jose "me" habla.(atona)
(Jose bana yani benimle konuşuyor.)
Cümlede fiilerin emir,ulaç ve mastar biçimleri kullanıldığı zaman ise,"atona" kişi zamirleri fiilin sonuna eklenir.
Örnek:dime(di-me)söyle bana)(di:decir fiilinden "emir)
dandome(dando-me)(bana vererek) (dando;dar fiilinden "ulaç")
quiero decirte (decir-te)(sana söylemek istiyorum.(decir:mastar fiil)
Ancak,edebi yazı dilinde "atona"kişi zamirlerinin,fiilerin normal çekimlerinde de sona geldiği görülür.
Örnek:diome(dio-me)(Bana verdi)
Bazen bir cümlenin,hem öznesi hem de tümleci veya tümleçleri birer kişi zamirleri ile ifade edilebilir;bu takdirde yine "atona" kişi zamirleri ard arda fiilden önce yer alır.
Örnek:Maria compro flores "para mi"
(Maria benim için çiçekler aldı.)
Ella "me las" cpmpro.(O,onları bana aldı.)
Bu cümlede,"elal" zamiri "tekil-dişil" bir ad olan "Maria'nın yerine;"me" zamiri,"para mi"zamirinin "atona" şekli olarak;"las" zamiri de çoğul-dişil bir ad olan "flores"in yerine kulalnılmıştır.
Aynı durum fiilin emir,ulaç veya mastar şekillerinde de söz konusu olabilir.Bu takdirde kişi zamirlerinin "atona" şekilleri fiilin sonun a eklenir.
Örnek:Diga la verdad "a el".
(Gerçeği ona söyleyin.)
Digaselo.(diga-se-lo)(diga;decir fiilinden emir)
(bunu,ona söyleyin.)
diciendo la verda "a el."(gerçğei on a söyleyerek.)
diciendo:decir fiilinden ulaç)
diciendoselo(diciendo-se-lo)(bunu,ona söyleyerek.)
decir la verdad "a el"(gerçeği ona söylemek)
(decir:mastar fiil)
decir la verda "a el"(Gerçeği ona söyleyerek.)
decir(mastar fiil)
EL PRONOMBRE REFLEXIVO
(Dönüşümlü Kişi Zamiri)
Cümlede fiilden önce gelen ve fiilin ifade ettiği eylemin bizzat özne tarafından yapıldığını gösteren,yani DÖNÜŞÜMLÜ FİİLLLERLE kullanılan kişi zamirlerine "pronombres reflexivo"(Dönüşümlü Kişi Zamirleri) denir.Dönüşümlü fiilerin ayrılmaz bir parçasını oluşturan bu zamirler şunlardır:
Singular Plural
me nos
te os
se se
Örnek:Me case(Evlendim.)(cesarse:evlenmek)
Nos vamos(Gidiyoruz.)(irse:gitmek)
Te lavaste(Yıkandın.)(lavarse:yıkanmak)
Se levanto.(Kalktı.)(lavantarse:kalkmak)
Os despertasteis.(Uyandınız.)(despertarse:uyanmak)
Se peinaron(saçlarını taradılar.)(peinarse:taranmak.)
PRONOMBRES POSESIVOS
(İyelik Zamirleri)
Pronombres posesivos,bir kimseye veya birşeye ait olan varlığın yerini tutarak,tıpkı iyelik sıfatları gibi,mülkiyet gösteren zamirlerdir.Şekil olarak da iyelik sıfatlarıyla aynı olan iyelik zamirleri,iyelik sıfatlarının belirttiği isimlerin yerini alır ancak,yine iyelik sıfatları gibi yerini aldıkları adların tanım edatlarını da korur:Yani,el mio(benimki),los suyos(onlarınkiler,onunkiler) gibi.
1)Bir sahip olan kimse ve bir sahip olunan varlık için:
|
Primera Persona
|
Segunda Persona
|
Tercere Persona
|
|
Masculino
|
Mio (benimki)
|
Tuyo(seninki)
|
Suyo(onunki)
|
|
Femenino
|
Mia
|
Tuya
|
Suya
|
2) Bir sahip olan kimse ve birden fazla sahip olunan varlık için:
|
Primera Persona
|
Segunda Persona
|
Tercere Persona
|
|
Masculino
|
Mios (benimkiler)
|
Tuyos(seninkiler)
|
Suyo(onunkiler)
|
|
Femenino
|
Mias
|
Tuyas
|
Suyas
|
3)Birden fazla sahip olan kimse ve birden fazla sahip olunan varlık için:
4) Birden fazla sahip olan kimse ve birden fazla sahip olunan varlık için:
|
Primera Persona
|
Segunda Persona
|
Tercere Persona
|
|
Masculino
|
Nuestros(bizimkiler)
|
Vuestros(sizinkiler)
|
Suyos(onlarınkiler)
|
|
Femenino
|
Nuestras
|
Vuestras
|
Suyas
|
Yukarıdaki şekilleri toparlayacak olursak,iyelik zamirleri şu şekillerde kullanılır.
ÖRNEK:"Las suyas" son mas bonitas.
(Onunkiler daha güzel.)
Tu libro es azul,"el mio" es rojo.
(senin kitabın mavi,benimki kırmızı.)
Hay dos sillas,pero "la tuya" esta rota.
(İki iskemle var,fakat seninkiler kırık.)
Yukarıdaki tablonun incelenmesinden görüleceği gibi ,sahip olan kimsenin cinsiyeti bahis konusu değildir.Şöyle ki,yukarıdaki biirnci örnekte "el mio" derken konusan kimsenin kadın mı erkek mi olduğu belli değildir;kişi zamirine şekil veren esas,yerini aldığı adın(libro) masculino-singular olmasıdır.
PRONOMBRES CORELATIVOS
(Mütekabil Zamirler)
Birbirleri ile olan karşılıklı ilişkileri bakımından "correlativo" adı altında birleşen üç çeşit zamir vardır:
1)Pronombres relativos(ilgi zamirleri)
2)Pronombres interrogativos(soru zamirleri)
3)Pronombres demostrativos(İşaret zamirleri)
Türkçededki "ki" bağlacının karşılığı olan "que,quien,cuyo" gibi ilgi zamirleri,soru cümlelerinde aynen kulalnılarak soru zamiri halini alır;işaret zamirleri de bu soruların cevaplarını oluşturur.İşte aralarındaki bu karşılıklı ilişkiden dolayı bu zamirlere "pronombres correlativos"(mütekabil zamirler" denir.
Aşağıdaki tablo bu karşılklı ilişkiyi göstrmektedir.
|
Relativos(ilgi)
(ki)
|
Interrogativos(soru)
|
Demostrativos(işaret)
|
|
Quien,quienes
|
?quien??quienes?
( Kim,kimler)
|
Este,ese,aquel
(bu,şu,o)
|
|
que
|
?que?(ne?)
|
Esto,eso,aquello
(bu,şu,o)
|
|
cual
|
?cual?(nasıl?)
|
Tal(böyle)
|
|
cuanto
|
?cuanto?(ne kadar?)
|
Tanto(o kadar)
|
1)PRONOMBRES RELATIVES
(İlgi Zamirleri)
İlgi zamirleri,hiçbir zaman cümlede tek başlarına kullanılmaz;temel cümledeki bir adı ima eder ve bu adı açıklayan yan cümleyi,temel cümleye bağlar.İlgi zamirinin atıfta bulunduğu ada "antecedence"(önceki,önce gelen) denir.İlgi zamirleri şunlardır:
Singular Plural
|
Masculino
|
Femenino
|
Masculino
|
Femenino
|
|
que
|
Que(ki o)
|
que
|
Que(ki onlar)
|
|
cual
|
Cual(ki onu)
|
cuales
|
Cuales(ki onları)
|
|
quien
|
Quien(ki o)
|
quienes
|
Quienes(ki onlar)
|
|
cuyo
|
Cuya(ki onun)
|
cuyos
|
Cuyas(ki onların)
|
|
cuanto
|
Cuanta(ki o kadar)
|
cuantos
|
Cuantas(ki o kadar)
|
Yukarıdaki tablodan anlaşılacağı üzere:
a)Que ilgi zamiri sayısız ve cinssizdir.
b)Cual ve quien ilgi zamirleri sadece tekil ve çoğul olarak değişir.(*)
(*):Cual ilgi zamiri bugün sadce "el,la,lo,los"tanım edatlarıyla birlikte ve ad gibi kulllanılmaktadır;ancak "todo"sıfatı dışında başka sıfat almaz:Le hicevarias preguntas,a todas las cuales contesro.(Ona çeşitli sorular sordum ki hepsine cevap verdi.)
c)"cuyo"ilgi zamiri,sıfatlar gibi,hem sayı hem de cins bakımından değişir ve atıfta bulunduğu ada uyar.
Ayrıca,"cua,cual,cuyo" kişi için de eşya için de kullanılır;"quien" ise sadece kişiler içindir.
Örnek:El libro "que"compre...
(Kitap ki satın aldım,yani satın alınan kitap)
El hombre "que" vino....
(Adam ki geldi,yani gelen adam)
El hombre "quien habla.....
(Adam ki konuşuyor,yani konuşan adam)
La mujer cuyo vestido es rojo....
(Kadın ki onun elbisesi kırmızıdır,yani elbisesi kırmızı olan kadın)
La nina "cuyos"zapatos son negros....
(Çocuk ki onun ayakkabıları siyahtır,yani ayakkabıları siyah olan çocuk)
El cuarto "cuyas"alfombras son grandes....
(Oda ki onun halıları büyüktür yani halıları büyük olan oda)
El vestido mas hermoso de "cuantos" poseo....
(En güzel elbise ki sahip olduklarımın,yani sahip olduğum elbiselerin en güzeli)
Esa era su opinion, de la "cual" me hablaba siempre.
(Bu onun fikriydi ki ondan ban ahep bahsederdi.)
CUYO zamiri,"de quel,del cual,de quien"(ki ondan)anlamında ve edatlarla birlikte kullanılarak mülkiyet de gösterir.
Örnek: El libro "de cuyo" autor me hablas.
(Kitap ki onun yazarından bamüna bahsedersin,yani yazarından bahsettiğin kitap)
CONCORDANCIA DE LOS PRONOMBRES RELATIVOS
(İlgi Zamirlerinde Uyum)
İlgi zamirleri,genel olark,bağlı bulundukları ada,yani "antecedente"ye sayı ve cins bakımından uyarlar.
Örnek:El hombre al cual(a quien) escribes.
(Mektup yazdığım adam)
La mujer a la cual(a quien)escribes.
(Mektup yazdığın kadın)
Los hombres a los ( a quienes)escribes.
(Mektup yazdığın adamlar.)
Las mujeres a las cuales(a quienes) escribes.
(Mektup yazdığın kadınlar.)
Ancak,CUYO zamiri sıfat değerinde olduğundan,"antecedente"ye değil kendinden sonraki ada uyar.
Örnek:La casa CUYO jardin es grande.
(Bahçesi büyük olan ev)
Bu örnekte "cuyo" zamiri,antecende" olan casa adına değil,kendinden sonraki "jardin" adına uymaktadır;çünkü "ev ki onun bahçesi büyüktür."denildiği zaman,CUYO zamiri "jardin" adını tamamlyan bir sıfat değerindedir.
2)PRONOMBRES INTERROGATIVOS
(Soru Zamirleri)
Soru cümlelerinde kulalnılan bu zamirler,şekil olarak aynen ilgi zamirleri gibidir;ancak "tonica" yani vurguludur.
Örnek:?Quien vino?(Kim geldi?)
?Que edices?(Ne diyorsun?)
?Cua es el tuyo?(Hangisi seninki?)
?Cuanto es?(Fiatı n ekadar?)
Yukarıdaki örneklerden de anlaşılacağı üzere,"?quien?"soru zamiri kişilerin kimliklerini;?que?" soru zamiri eşyaların mahiyetini veay kişi ve eşyaların bişr özelliğini;"?cual?" soru zamiri kişi veya eşyların benzerleri arasında hangisi olduğunu;"?cuanto?"soru zamiri ise kişi veya eşyaların kaç tane olduğunu sormakta kullanılır.
Mülkiyet bildiren CUYO zamirinin soru şekli bugün artık kullanılmaz olmuştur.Nitekim,"?Cuyo es esta casa?" yerine "?De quien es esta casa?"(Bu ev kimin?) şekli kulllanılmktadır.
3) PRONOMBRES DEMOSTRATIVOS
(İşaret Zamirleri)
Bahsedilen kimse veya şeyin yerini tutan ve konuşan kimseye uzaklığını belirten işaret zamirleri şunlardır:
Singular Plural
|
Masculino
|
Femenino
|
Neutro
|
Masculino
|
Femenino
|
|
Este
|
Esta
|
Esto(bu)
|
Estos
|
Estas(bunlar)
|
|
Ese
|
Esa
|
Eso(şu)
|
Esos
|
Esas(şunlar)
|
|
Aquel
|
Aquella
|
Aquello(o)
|
Aquellos
|
Aquellas(onlar)
|
Örnek:ESTA es mi casa.(Bu,benim evimdir.)
ESTO es verdad.(Bu,çerçektir.)
ESOS son los tuyos.(Şunlar,seninkiler.)
AQUELLA es mi hermana.(O,benim kızkardeşimdir.)
4) PRONOMBRES INDEFINIDOS
(Belgisiz Zamirler)
Yerini aldıkları adın nicelik ve niteliğine atıfta bulunmakla birlikte bu adı tam olarak açıklamayan veya belirsiz bırakan belgisiz zamirler şunlardır.
alguien(biri,birisi,herhangi biri)
algo(birşey)
alguno(herhangi biri)
ninguno(hiçbir şey,hiçbiri)
otro(başka birşey,diğeri)
nadie(hiç kimse)
nada(hiç,hiçbir şey)
varios(birçokları)
muchos(birçokları)
pocos(pek azı)
todos(hepsi,herşey)
cualquiera(herhangi biri)
cada(her biri)
uno(bir)
quienquiera(herhangi biri)
Örnek:ALGUIEN llama a la puerta.(Biri kapıyı çalıyor.)
MUCHOS piensan lo mismo.(Birçokları aynı şeyi düşünüyor.)
TODOS se fueron.(Hepsi gittiler.)
No quiero ver a NADIE.(Hiç kimseyi görmek istemiyorum.)
Me dijo ALGO muy importante.(Bana çok önemli bir şey söyledi.)
No paso NADA.(Hiç birşey olmadı.)
Belgisiz zamirler,tam olarak açıklanmayn bir varlığın yerini aldıkları gibi,mahiyeti bilindiği halde açıklanması gerekli olmayan varlıklara da atıfta bulunur.
Mesela,"Alguien llora"(Birisi ağlıyor.) denildiği zaman,ağlayanın kim olduğu bilinmemektedir.Buna karşılık,"He leido algo sobre ti"(senin hakkında birşey okudum.) Cümlesinde okunan şey bilinmkle birlikte açıklanması o an için gerekli değildir.
Aslında sayı sıfatı olan UNO,çoğul halde belgisiz zamir gibi kullanılabilir:hay UNOS que no escuchan.(Bazıları var ki dinlemiyorlar,yani dinlemeyenler var.)
Ancak,UNO zamiri genel anlamda tekil halde de kulalnılabilir:Aqui UNO se descansa.(İnsan burada dinleniyor.)
PRONOMBRES NUMERRALES
(Sayı Zamirleri)
|
|
|
|
|
|
| |
Bugün 14 visitors (16 hits) kişi burdaydı! |
|
|
|
|
